Lorenzo' s Oil (1992)

Hatırlıyorum da, ufak bir çocukken zayıf bir bünyem vardı ve sık sık hasta olur ateşlenirdim. Sabahtan akşama kadar sokakta oynamanın doğal bir sonucuydu bu. Küçükken hastalıklarım oldukça ağır olurdu. Adeta üzerimden kamyon geçmiş gibi yatakta yatardım. Kimi zamanlar ateşim o kadar yükselirdi ki, kapattığımda gözlerimden alevler fışkırdığını hissederdim. Her zaman olduğu gibi beni yine kendime getirme görevi zavallı cefakar anneciğimin olurdu. Çok net hatırlıyorum. Hemen sirkeli su hazırlar, içine buzlar atar ve iki de el bezi kapıp yatağın kenarına oturuverirdi. Belki saatlerce hiç ara vermeden alnıma, boynuma ve eklem yerlerime soğuk sirkeli su ile müdahale eder ateşimi düşürmeye çalışırdı. O başımda beklerken ben arada uyuya kalırdım. Gözümü açtığımda hala onu başımda beklerken görmek sanırım tarifi zor bir duygu olsa gerek.

Sanki kadınların ensesinde minik bir düğme varmış da çocukları olduktan sonra o düğmeye basılıp "anne" moduna alınıyorlarmış gibi bir durum var. Ben bu duruma bir türlü akıl sır erdiremiyorum. Hamile kalan kadınların bütün vücut sistemi değişikliğe maruz kalıyor ve hormonel dengeleri bir daha asla eskisi gibi olmamak üzere tamamen değişiyor. Bütün bu sürecin sonunda ise ortaya gerçekten dünyanın en kutsal mesleğini icra eden insan çıkıyor. Anne! Hiç bir karşılık beklemeden yavrularına hayatları pahasına sahip çıkan, kollayan, besleyen, bakan ve büyüten kanatsız meleklerdir anneler. Bu gerçeği göz önünde bulundurarak öyle bir anne düşünün ki, ellerinin arasından kayıp giden ufacık oğlunu bırakmayı reddediyor, tıpkı Lorenzo' s Oil (1992) de olduğu gibi.

Lorenzo' s Oil (1992)

Augusto Odone (Nick Nolte) ve Michaela Odone (Susan Sarandon) çiftinin henüz beş yaşında olan oğulları Lorenzo bir rahatsızlığa işaret eden çeşitli belirtiler göstermeye başlar. Oğullarını çocuk hastanesine götüren Odone çifti korkunç gerçeği doktorlardan öğrenir. Lorenzo, tıp literatüründe çok az rastlanan ölümcül ALD hastalığına sahiptir ve yaklaşık iki senelik ömrü kalmıştır. Konulan teşhise rağmen Odone çifti durumu kabullenmeyi reddederler ve kendilerini biricik oğullarını kurtarmaya adarlar. İçerisine girdikleri bu amansız mücadele; evliliklerini, inançlarının derinliklerini ve geleneksel ilaçlara olan bağlılıklarını test edecektir.

George Miller

Lorenzo Michael Murphy Odone' nin gerçek hayatından esinlenerek, fantastik filmlerin usta yönetmeni, George Miller tarafından hem yazılıp hem yönetilen Lorenzo' s Oil dram türünde oldukça başarılı bir film olarak karşımıza çıkıyor. George Miller esasen fantastik filmlerin yönetmeni olarak bilinmektedir. Örnek vermek gerekirse; geleceğin Avustralya' sında geçen ve bir motor çetesini konu alan Mad Max serisinin yönetmenliğini üstlenmiştir. Buna ilaveten yönetmenin, Lorenzo' s Oil hariç, diğer bütün filmleri de fantastik türündedir. Bu film George' un ilk ve tek yönettiği dram türünde film olma özelliğini taşıyor. Burada ufak bir parantez açıp, ilk kez dram yöneten bir yönetmen için oldukça başarılı bir film ortaya çıkarmış demek istiyorum.

Lorenzo' s Oil (1992) - Nick Nolte, Susan Sarandon ve Zack O'Malley Greenburg

George' un kusursuz senaryosu, çekim tarzı ve kurgu ekibinin de başarılı dokunuşu sayesinde ortaya izleyiciyi oyalamadan konuya giriş yapan ve daha henüz beşinci dakikada sizi rahatlıkla hikayenin akışına dahil eden bir yapım çıkmış. Filmin hikayesi ile kurgusu olması gerektiği gibi bir bütün halinde ilerliyor. Bu bütünlük sayesinde başından sonuna kadar filmden kopmuyorsunuz ve duygusallığı tam anlamıyla yaşayabiliyorsunuz. George' un filme kattığı bir diğer özellik ise detay çekimlerde saklı. Hikayenin kırılma noktaları ve duyguların yoğunlaştığı bölümlerde, objektifini karakterlerin yakın plan detay çekimleri için de kullanarak, zaten doruk noktaya ulaşan duygusallığı bir adım daha öteye taşımayı başarıyor. Ünlü yönetmenin adından bahsettiren diğer filmleri arasında; az önce bahsettiğim Mad Max üçlemesi ve şirin penguenlerin üç boyutlu macerasını anlatan Happy Feet (2006) yer almakta. 

Lorenzo' s Oil (1992)

Filmde baba Augusto Odone rolünü ünlü aktör Nick Nolte üstlenmiş. Odone soyadı İtalyan kökenli olmakla beraber Augusto da İtalyan asıllı bir Amerikalı. Bu hususta belirtmek isterim ki, Nick Nolte İngilizce'yi İtalyan aksanı ile kusursuz konuşarak inanılmaz bir başarıya imza atıyor. Aralara ufak İtalyanca kelimecikler serpiştirirken ve hatta bazen kendini kaybettiği anlarda tamamen İtalyanca' ya geçip içindekileri özgürce dökerken görüyoruz onu. İşini, kariyerini, evliliğini ve kendini hiçe sayarak oğlunun hastalığına çare arayan perişan bir baba. Aynı zamanda biricik eşi Michaela'nın da ellerinin arasından kayıp gitmesini engellemek için çaba gösteren bir eş. Nick Nolte için rahatlıkla yılların tecrübesini tüm mahareti ile sergilemiş diyebilirim. Filmin başındaki görünüşü ile sonundaki görünüşü arasında oldukça fark mevcut. Lorenzo'nun hastalığı ilerledikçe hem annenin hem de babanın çöktüğünü gözlemleyebiliyoruz. Başarılı oyuncunun diğer adından söz ettiren filmleri arasında, yine bir aile babasını oynadığı ancak bu sefer ailesini korkunç bir caninin elinden kurtarmaya çalıştığı Cape Fear (1991), 2. dünya savaşı sırasında Pasifik' te üst rütbeli bir askeri canlandırdığı The Thin Red Line (1998) ve baş rollerini Eddie Murphy ile paylaştığı unutulmaz polisiye film 48 Hrs. (1982) yer almakta. 

Lorenzo' s Oil (1992) - Nick Nolte

Lorenzo'nun annesi Michaela Odone rolünde ise karşımıza yılların deneyimli oyuncusu Susan Sarandon çıkıyor. Oğlunun trajik hastalığını öğrendikten sonra asla sonuçlarına katlanmayı kabullenmeyen, tıbbın ve doktorların çaresiz kaldığı bir konuda elini kolunu bağlayıp olacakları beklemeyi reddeden bir anneyi canlandırıyor Susan. Kütüphanelere gidiyor, okuyor, öğreniyor, doktorlar ile tartışıyor, aynı hastalıktan muzdarip diğer aileler ile bir araya geliyor ve sonunda sempozyumlar organize etmeye kadar varıyor annenin çabaları. Michaela, oğlunun hastalığı ilerledikçe hayattan kopmakta ve diğer insanlara karşı kırıcı ve hoşgörüsüz olmaktadır. Bu durum aynı zamanda Odone çiftinin evliliğini de tehlike altına almaktadır. Yemeden, içmeden ve doğru düzgün uyumadan Lorenzo ile ilgilenen Michaela, eşinin desteği sayesinde ayakta kalabilmektedir. Susan' ın en iyi performanslarından biri olarak hafızama kazınan bayan Odone rolü aynı zamanda Akademi Ödülleri'nde de en iyi kadın oyuncu dalında aday olarak gösterilmesini sağladı. Yaklaşık yüz adet filmde rol almış olan Susan'ın en bilinen filmleri arasında; Arkansas'lı iki kadının beraber atıldıkları macerayı anlatan Thelma & Louise (1991) ve idam sırasını bekleyen bir cinayet mahkumu kurtarmaya çalışan bir rahibeyi canlandırdığı Dead Man Walking (1995) yer almaktadır.

Lorenzo' s Oil (1992) - Susan Sarandon ve Zack O'Malley Greenburg

Bahsetmek istediğim bir diğer oyuncu ise, henüz bu filmde yıldızı parlamamış olan ancak ilerleyen senelerde Hollywood'da kendine bir yer edinmeyi başarmış olan Laura Linney. Filmin henüz ilk dakikalarında Lorenzo'nun ilkokul öğretmeni olarak karşımıza çıkan Laura oldukça genç ve güzel bir yetenek olduğunu gözler önüne sermekte. Genç oyuncunun yıldızının parlamasını sağlayan film ise, genç bir sigorta satıcısının bütün hayatının gerçekte bir televizyon programından ibaret olduğunu öğrenmesini konu alan The Truman Show (1998) olmuştur. Bu filmde Laura hatırlayacağınız gibi Truman'ın eşi rolündeydi.

Lorenzo' s Oil (1992) - Laura Linney

Filmin klasik ve kilise korosu tadındaki müziklerinin de oldukça başarılı olduğunu belirtmek istiyorum. Doğru sahnelerde giriş yapan müzikler filmin dramatik akışını bir basamak daha yukarıya taşıyarak, duygu yükünü biraz daha yoğunlaştırmış. Akıcı senaryosu ile de rahat bir izlenim sağlayan film, Akademi Ödülleri'nde en iyi senaryo kategorisinde aday olarak gösterilmişti. Yazımın sonuna gelirken biraz daha detaya inmek istiyorum.

Lorenzo' s Oil (1992) - Nick Nolte ve Susan Sarandon

En Sevdiğim Alıntı:


Michaela Odone:     Ok. Tell your brain to tell your arm to tell your hand to move your little finger. 

Lorenzo' s Oil (1992) - Nick Nolte

Detay Bilgi:

Bu bölümde filmi izlerken edindiğim bilgileri kullanarak sizlere ALD hastalığının ne olduğu ve sonuçları hakkında detaylı bilgi vermek istiyorum. Çok nadir rastlanan birkaç tür hastalık grubu mevcut. Bu nadir rastlanan hastalık gruplarından biri de lökodistrofi türü hastalıklardır. Lökodistrofi türü rahatsızlıklar, sinir sistemini ve beyni etkileyen rahatsızlıklara verilen genel addır. Lorenzo da bu türe ait hastalıklardan birine sahip ve bu hastalığa tıp dilinde ALD denilmekte. ALD doğuştan gelen bir metabolizma bozukluğudur. Bu bozukluk sonucu zamanla beyinde hasar meydana gelir. ALD sadece taşıyıcı gene sahip anne tarafından erkek çocuğa geçirilmek sureti ile etkin hale gelir. Sadece erkek çocuklara etki eden bir rahatsızlık olmakla beraber genellikle beş ila on yaşları arasında ortaya çıkmaktadır. Hastalığın ilerleyişi durdurulamamakta, ancak kaçınılmaz son sadece geciktirilebilmektedir. ALD teşhisi konulan erkek çocuklar genellikle iki sene içerisinde vefat etmektedir. Hastalığın en belirgin göstergesi, kanda oldukça yüksek oranda doymuş yağ zincirlerinin oluşmaya başlamasıdır. Kandaki bu doymuş yağ zincirleri beyine zarar vermektedir. Beyin hücreleri arasındaki miyelin adı verilen bağlara yapışarak, zamanla bu bağların eriyip yok olmasına sebep olmakta ve sinir hücreleri arasında oluşmuş olan miyelin bağları koptukça da beyin ve dolayısı ile tüm vücut temel fonksiyonlarını yitirmeye başlamaktadır. 

Beyin hücresi ve Miyelin örtüsü

Hastalığın ilk belirtileri hiperaktiviteye bağlı hırçınlık ve dikkat dağınıklığı gibi görünse de daha sonraki belirtilerin de eklenmesi ile aslında sorunun hiperaktivite ile ilgili olmadığı anlaşılmakta. ALD'nin orta safhalarında görme, duyma, konuşma, tat alma duyularının körelmesini takiben, denge kaybı ve hareket kabiliyetini yavaş yavaş yitirme semptomları ile karşı karşıya kalınıyor. Rahatsızlığın ileri bölümlerinde körlük, sağırlık, felç, kas kontrolünü yitirmeye bağlı olarak nefes borusuna salya kaçması sonucu geçirilen komalar gibi daha şiddetli semptomlar belirmeye başlıyor. Son safhada ise krizler ile birlikte tamamen yitirilen bilinç ve bitkisel hayatı takiben hastanın beyin ölümü gerçekleşmektedir. Günümüzde halen bu hastalığın kesin bir tedavisi olmamakla beraber 1984 senesinde Odone ailesinin araştırmaları sonucu bulunan Lorenzo'nun yağı formülü kullanılarak yapılan diyet sayesinde hastalığın ilerlemesi engellenebilmekte ancak hastalık ne yazık ki gerilememektedir. Hastalığın durdurulmasında en önemli etken erken teşhis olarak dikkate alınmalıdır.

Lorenzo' s Oil (1992) - Zack O'Malley Greenburg

Benzerlik:

Blogda daha önce filmin müziklerinin ne kadar başarılı olduğundan bahsetmiştim. Bu blogdaki benzerliğimiz de müzikler ile ilgili. Filmin hikayesi içerisinde bir kaç kere aşina olduğumuz bir klasik parça kulağımıza üflenir. Ünlü besteci Samuel Barber' in 1936 da bestelediği, yakın geçmişimizde de DJ Tiesto tarafından başarı ile coverlanan Adagio for Strings filme gerçekten anlam katmış ve duygusal sahnelerin çok daha etkileyici olmasını sağlamış. Tam da bu klasik parça ile duygularım yoğunlaşırken, başka bir filmde daha Adagio for Strings' i duyduğumu anımsadım. Samuel Barber' in kusursuz bestesi Lorenzo' s Oil filminin yanı sıra, genç çaylak bir askerin Vietnam Savaşı' nda başından geçenleri anlatan Platoon (1986) ve diğer birkaç filmde daha kullanılmıştı. Bu eşsiz klasiği anımsayamayan dostlar için aşağıda paylaşmayı uygun gördüm.

Dokundurmaca:

Filmde bayan Odone, Lorenzo' ya devamlı masal kitapları okumakta. Bu masal kitaplarından bir tanesi filmin sonlarına doğru diğerlerinden sıyrılıp ön plana çıkıyor. Hikayenin akışı hakkında önemli bir bilgi olduğu için detaylardan bahsetmiyorum. Susan' ın o an oğluna okuduğu, Benjamin Bunny'nin maceralarını anlatan The Complete Adventures of Peter Rabbit adlı 1984 basımı masal kitabıdır.

Lorenzo' s Oil (1992)

Henüz beş yaşındayken ALD teşhisi konulan ve doktorlar tarafından maksimum 24 ay yaşayacağı öngörülen, Lorenzo Michael Murphy Odone 30 Mayıs 2008 tarihinde, otuzuncu doğum gününü kutladıktan bir gün sonra vefat etti. Sıvı yiyecek ile beslenen Lorenzo'nun ölüm sebebi akciğerlerine yiyecek kaçması ve buna bağlı olarak nefes alma sorunu olarak açıklandı. Ailesinin olağanüstü çabası sayesinde ALD'nin ilerlemesi durduruldu ve yine Odone'ların girişimi ile başlatılan The Myelin Project ile beyinde azalan miyelin örtüsünün tekrar kazanılmasına yönelik iyileştirici tedaviler araştırılmaya başlandı.

Lorenzo Michael Murphy Odone

Doktorların en fazla 24 ay yaşar dedikleri Lorenzo' yu nasıl oluyor da Odone çifti hiçbir medikal bilgileri olmadan ALD'nin pençesinden kurtarabiliyor. Filmin hikayesini izledikçe adım adım mucizenin gerçekleşmesine tanık oluyor; kendinizi zihinsel bir bilmecenin ve tıp camiasındaki politik çalkantıların ortasında buluyorsunuz. Dram türünden keyif alan sinema severlerin gönlünde taht kurmaya aday filmlerden biri olduğunu belirtmek isterim. Özellikle de bayan izleyicilerin filmi izlerken yanlarında kağıt mendil bulundurmalarını öneririm.


Benim Notum:     7.6 / 10

İyi Seyirler,

Cihat Özkan